उदासीनता बरे करण्यासाठी सखोल समज आणि चरणवार मार्गदर्शन देणारा हा एक अतिशय उपयुक्त लेख आहे. ईश्‍वरी बुद्धीच्या अनुषंगाने मार्गदर्शन, कर्माची समज, कारण शोधणे, दिवसेंदिवस बदलणारी जीवनशैली, काही उपयुक्त सराव.
दैनंदिन जीवनातील क्रियाकलापांमध्ये रस किंवा आनंद कमी झाल्यामुळे तुम्हाला दुःखी, उदासीनता आणि पोकळी वाटत आहे का? लक्षणे सर्व मानवांना परिचित वाटतात; परंतु जर ते कायम राहिल्यास आणि आपल्या जीवनावर लक्षणीय परिणाम करत असेल तर ते नैराश्यास कारणीभूत ठरू शकते. नैराश्य हा आजार नाही. हा एक सामान्य मूड डिसऑर्डर आहे ज्यामध्ये लोक निराशा आणि निरूपयोगीपणा अनुभवतात. जीवनाचे शहाणपण मिळवून व निसर्गाचा कर्माचा नियम समजून घेतल्याने, एखादी व्यक्ती स्वत: ला निराश वा निराश होण्यापासून कायमचे उत्थान करू शकते. हे जाणून घेणे- ”मी माझ्या स्वतःच्या जीवनाचा निर्माता आहे. आणि मी माझ्या वर्तमान कर्माने माझे भविष्य घडवू शकतो.”
संशोधन
सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अ‍ॅण्ड प्रिव्हेन्शननुसार, 12 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या 7.6 टक्के लोकांना कोणत्याही 2-आठवड्यांच्या कालावधीत नैराश्य येते. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशननुसार, नैराश्य हा जगभरातील सर्वांत सामान्य मानसिक आजार आहे आणि अपंगत्वाचे प्रमुख कारण आहे. त्यांचा अंदाज आहे की जागतिक स्तरावर 350 दशलक्ष लोक नैराश्याने ग्रस्त आहेत.
नैराश्याचे कारण आणि परिचय
नैराश्याचे प्रमुख कारण म्हणजे ’ओव्हरथिंकिंग’ (जास्त विचार करणे). तुम्ही पाहिले असेल की जेव्हाही आपण भविष्य किंवा भूतकाळाच्या विषयावर जास्त विचार करतो तेव्हा आपल्याला अस्वस्थ, दुःखी, हताश किंवा खाली (कमी) वाटते. नाही का? आपल्याला असहाय्य वाटते (कारण भूतकाळ आणि भविष्यातील घटना आपल्या नियंत्रणात नाहीत). त्यामुळे असहाय्यतेची भावना निर्माण होते, ज्यामुळे अतिविचार होतो आणि त्यामुळे नैराश्य येते. हे चक्र आहे.
सर्वप्रथम, आपण हे जाणून घेतले पाहिजे की नैराश्य हा आजार नाही. हे स्वतःबद्दल दीर्घकाळापर्यंत नकारात्मक विचार, परिस्थितीबद्दल असमाधान, इच्छा व अपेक्षा पूर्ण न होणे किंवा अयशस्वी नातेसंबंधाचा परिणाम आहे. जेव्हा परिस्थिती, लोक किंवा कार्य आपल्या पद्धतीनुसार नसतात तेव्हा आपण निराश, निराश, निराश आणि शेवटी उदास होतो.
उपाय
केवळ माध्यमांकडून (बातम्या, व्हिडिओ, इंटरनेट, इ.) नकारात्मक माहिती न घेतल्याने ही निराशा सहजतेने दूर केली जाऊ शकते. जर तुम्हाला एकटेपणा वाटत असेल, तर एक चांगली गोष्ट म्हणजे तुम्हाला आवडणारी एखादी गोष्ट शोधणे, जी फलदायी आहे आणि तुमचा वेळ आनंदात जातो. चांगले मित्र बनविणे, टीव्हीवर उपयुक्त कार्यक्रम पाहणे, कुटुंबासमवेत वेळ घालविणे, बाहेर खेळणे, चांगली पुस्तके वाचणे हे त्यापैकी काही आहेत व जर त्याचा संबंध नसेल, तर फक्त लांब फिरायला जा, जवळच्या बागेत जा. यामुळे तुमचे मन नकारात्मक विचारांपासून निर्माण होणार्‍या भ्रमांपासून नक्कीच मुक्त होईल.
कोणी तरी आपली काळजी घ्यावी, आपल्यावर प्रेम करावे आणि आपल्याला समजून घ्यावे, अशी आपण नेहमी अपेक्षा करतो. लक्षात ठेवा की तुम्ही कशातून जात आहात हे कोणालाही समजत नसले, तरी ईश्‍वर तुमच्यासाठी आहे. तुम्ही या जगात एकटे नाही आहात आणि तुम्ही एकाकी नाही आहात. जर तुम्हाला एकटेपणा वाटत असेल तर परमात्म्याशी मैत्री करा. तुम्ही जीवनातील नैराश्याच्या टप्प्यावर त्वरेने मात करू शकता, फक्त खालील मार्गदर्शनाचे अनुसरण करा.
टप्प्याटप्प्याने मार्गदर्शन
1. तुमचे विचार तपासा
तुम्ही उदासीनता कशी निर्माण केली हे समजून घेणे आवश्यक आहे. तुम्ही ज्या पद्धतीने विचार करता, ते तुम्हाला ज्या प्रकारे वाटते आणि परिणामी नैराश्य येते. आपण जे वारंवार विचार करतो तो आपला प्रबळ विचार बनतो. नकारात्मक किंवा सकारात्मक विचार देऊन आपण प्रत्येक गोष्ट आपल्याकडे आकर्षित करतो. कारण हे विश्‍व सर्वांसाठी खुले आहे. नकारात्मक काय आहे हे माहीत नाही आणि सकारात्मक काय आहे. तुम्ही जे देता तेच ते परत करते. हा आकर्षणाचा नियम, सार्वत्रिक कायदा आहे. आपण आपल्या विचारांद्वारे विश्‍वात संचार करतो.
2. स्वतःला अपेक्षांपासून मुक्त करा
कधीही कोणाकडून कशाचीही अपेक्षा ठेवू नका. सर्व भावनिक गरजा विशेषत: प्रेम, काळजी, आदर, कोणाकडूनही कौतुकाची अपेक्षा करू नका. त्यापेक्षा प्रत्येकाला जसे आहे तसे स्वीकारायला शिका.
3. राजयोगाचा (ध्यान) सराव करा
राजयोग शिका आणि दररोज सकाळी आणि झोपण्यापूर्वी त्याचा सराव करा. ध्यान हा केवळ बसण्याचा किंवा विचारांवर लक्ष केंद्रित करण्याचा मार्ग नाही. नाही, त्याऐवजी ते आतल्या ’स्व’ची जाणीव करून देत आहे, स्वतःचे वास्तव पुन्हा शोधण्यासाठी: आपण कोण आहोत… ध्यानाची आज पूर्वीपेक्षा जास्त गरज आहे. कदाचित तुमच्याकडे सराव करण्यासाठी आणि ध्यानात प्रभुत्व मिळविण्यासाठी पुरेसा वेळ नसेल, परंतु लक्षात ठेवा; जन्मजात शांतता, प्रेम, पवित्रता व आनंदाचा अनुभवाचा क्षणही तुम्हाला कायमचा लाभ देऊ शकतो. माझ्याबद्दल सांगायचे, तर मी सकाळी काही मिनिटे ध्यान (राजयोग) करते आणि शांतता, प्रेम आणि शक्ती या आध्यात्मिक भावना सायंकाळपर्यंत माझ्यासोबत राहतात.
राजयोग : परमात्म्याचे ध्यान (राजयोग) हा एक संबंध आहे आणि ईश्‍वराशी, परमात्म्याशी थेट वैयक्तिक संबंध आहे. आपण त्याला आपला पिता, आई, शिक्षक, मित्र, भाऊ व मार्गदर्शक (गुरू) म्हणून अनुभवू शकतो. ब्रह्माकुमारी संस्थेत, तुम्ही परमात्म्याविषयी सर्व काही शिकू शकता व या समजावर आधारित ध्यानात त्याचा अनुभव घेऊ शकता. आपल्या जीवनात सकारात्मक परिवर्तन घडवून आणण्यासाठी आपल्याला आध्यात्मिक शक्ती आणि परमात्म्या कडून मदत मिळते
4. पुष्टीकरणाचा सराव करा
स्वत: ची पुष्टी आपली कंपन उच्च करू शकते आणि आपला आत्मविश्‍वास वाढवू शकते. पुष्टी हा एक आशीर्वाद आहे जो तुम्ही स्वतःला देता. सकाळी उठल्यावर या ओळी मनातल्या मनात म्हणा.
मी एक शांत आत्मा आहे
मी शुद्ध आत्मा आहे
मी एक शक्तिशाली आत्मा आहे
मी शारीरिक, भावनिक आणि मानसिकदृष्ट्या पूर्णपणे निरोगी आहे
टीप :- तुम्ही वरील पुष्टीकरणांचे पठण करीत असताना, परमात्मा (आपले आध्यात्मिक पिता) यांच्या सहवासात स्वतःला ‘आत्मा’ म्हणून कल्पना करा. किंवा अन्यथा, वरून तुमच्यावर पांढरा शुद्ध प्रकाश (शांतता, शुद्धता, प्रेम, आनंद आणि शक्तींचा) पडण्याची कल्पना करा.
5. तुम्हाला आवडत असलेल्या गोष्टी करायला सुरुवात करा.
प्रत्येकाला काही ना काही आवडी व छंद असतात. तुम्हाला जे आवडते ते तुम्ही केल्याने तुम्हाला चांगले वाटेल. फालतू विचार टाळा. विशेषतः भूतकाळ व भविष्याबद्दलचे विचार. जे घडले ते ’भूतकाळ’ होते व परत येणार नाही… आतापासून जे होईल ते चांगल्यासाठीच आहे… आधी स्वतःवर प्रेम करा आणि स्वीकारा. स्वतःचे संगोपन करा. तुमचा छंद शोधा आणि ते करायला सुरुवात करा. स्वतःला व्यस्त ठेवा. ते सर्वांत महत्त्वाचे आहे.
6. सकारात्मक लोकांसह स्वतःला वेढून घ्या
सकारात्मक लोक सकारात्मक स्पंदने प्रतिबिंबित करतात आणि इतरांसाठी खूप चांगले प्रेरक म्हणून कार्य करतात. जे लोक तुम्हाला प्रेरणा देतात किंवा प्रेरित करतात त्यांच्यासोबत वेळ घालवा. त्याशिवाय प्रेरणादायी पुस्तके वाचा, सकाळी वर्तमानपत्र वाचू नका किंवा सोशल मीडियावर जास्त वेळ घालवू नका. तुमच्या घरातील वातावरणाला फुलांनी काही चित्रांनी वेढून घ्या जे तुम्हाला चांगली भावना देतील. फुलांची किंमत जास्त नसते आणि त्यांचे सौंदर्य आणि सुगंध आपल्या मूडवर सकारात्मक प्रभाव टाकतात .
टेक अवे या क्षणासाठी, सांसारिक गोष्टींबद्दल, भूतकाळाबद्दल व वर्तमानाबद्दल देखील विसरून जा… जणू काही तुम्ही भगवंताच्या प्रेमाने आणि आशीर्वादाने पुन्हा जन्माला आला आहात. जोपर्यंत तुम्ही चांगले कर्म करीत आहात, आशावादी राहा, इतरांनाही मदत करा, देव नेहमीच तुमचा रक्षक, सांत्वनकर्ता आणि मार्गदर्शक म्हणून तुमच्यासोबत असतो.
नैराश्यातून सावरण्यासाठी मार्गदर्शन
पुन्हा आनंदी जीवन मिळवणे, नैराश्यातून सावरणे व आपल्यासोबत जे काही घडले त्यातून धडा घेणे हे सोपे आणि हे आपल्यापासून फक्त 4 पायर्‍या दूर आहे. जे काही झाले ते माझ्या भल्यासाठीच झाले. मला जीवनाचे धडे शिकविले. आम्हाला खात्री आहे, की जर तुम्ही या लेखात दिलेल्या मार्गदर्शनाचे पालन केले तर तुमचे जीवन सकारात्मक पद्धतीने बदलेल.
॥ ओम् शांती ॥
– ब्रह्माकुमारी पुष्पादीदी
प्रजापिता ब्रह्माकुमारी ईश्‍वरीय विश्‍वविद्यालय