स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांसाठी 6 मे 2025 रोजी सुप्रीम कोर्टाने चार आठवड्यांत अधिसूचना जाहीर करण्याचे निर्देश दिले. जसं की 2022 च्या OBC आरक्षणाच्या नियमांच्या आधीचे प्रणाली कायम राहील.
राज्य सरकारने 29 ऑगस्ट ते 4 सप्टेंबर या कालावधीत मुंबई आणि इतर महापालिकांसाठी प्रारूप प्रभाग जाहीर करण्याचा निर्णय घेतला. नगरविकास विभागाने प्रभागरचना कमिशन सुरु केली आहे. आराखडा चार सदस्यीय संरचनेवर आधारित होणार आहे.
महापालिका, नगर परिषद व महापालिकांच्या निवडणुकीचे नियंत्रण तीन ते चार टप्प्यांमध्ये होणार असून परिणामी सप्टेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात हे सर्व काम पूर्ण होण्याची शक्यता आहे.
आरक्षणाची क्रिया
प्रभागरचना पूर्ण झाल्यानंतर आरक्षण निर्धारण, मतदारयादी अद्ययावत करणे, तसेच EVM–इतर प्रशासकीय तयारी सप्टेंबर–ऑक्टोबर दरम्यान केली जाईल. राज्य निवडणूक आयोगाच्या नवीन नियमांनुसार, प्रत्येक पक्षाला किमान पाच जागांसाठी लढा देणे अनिवार्य ठरत आहे.
प्रभागरचना पूर्ण झाल्यावर सुमारे 55 ते 60 दिवसांच्या प्रशासनिक तयारीनंतर निवडणूकीचे कार्यक्रम जाहीर होऊ शकतात.
त्यामुळे दिवाळीनंतर, म्हणजे ऑक्टोबर–नोव्हेंबर दरम्यान मतदान होण्याची शक्यता प्रबल आहे; मात्र काही विलंबामुळे हा कालावधी नोव्हेंबर–डिसेंबर पर्यंत जाऊ शकतो .
निवडणूकीची प्रक्रिया
महाराष्ट्रातील महापालिका अन् नगरपालिका निवडणुका दिवाळीनंतर, ऑक्टोबर–नोव्हेंबर दरम्यान होणार, असे संकेत आहेत. सुप्रीम कोर्टाच्या कठोर निर्देशा आणि राज्य सरकारच्या टप्प्याटप्प्याच्या तयारीमुळे ही प्रक्रिया गतिमान झाली आहे. राजनीतिक चक्रवाढ, नव्या मतदारांच्या वाढत्या उपस्थितीमुळे आणि बजेट वाढीमुळे प्रशासन, पक्ष आणि नागरिक यांमध्ये उत्साहाचे वातावरण निर्माण झाले आहे. यामुळे आता ही निवडणूक सत्तात्मक संधी आणि स्थानिक स्वराज्यासाठी निर्णायक ठरणार असल्याचं कळतंय.
